Nie ma pięknego uśmiechu bez zdrowych dziąseł! Dowiedz się, jak dbać o dziąsła i czego unikać, aby im nie szkodzić.

Piękny i zdrowy uśmiech najczęściej kojarzy się z białymi, równymi zębami. Myśląc o pielęgnacji jamy ustnej, również pierwsze skojarzenie koncentruje się na dbałości o zęby. Tymczasem dla pięknych i zdrowych zębów kluczowe znaczenie ma pielęgnacja całej jamy ustnej w tym również dziąseł, które są bardzo ważne. Po prostu bez zdrowych dziąseł nie ma mowy o pięknym zdrowym uśmiechu. Dlaczego? Bo dziąsła to ważna część jamy ustnej, która pełni wiele funkcji. Dziąsła chronią zęby i kości szczęki przed bakteriami i urazami, wspierają procesy trawienne i mowy, a także wpływają na estetykę uśmiechu. Dlatego dbanie o dziąsła jest nie tylko kwestią urody i  higieny, ale także zdrowia i komfortu życia.

Niestety, wiele osób zaniedbuje pielęgnację dziąseł, co może prowadzić do różnych problemów, takich jak zapalenie dziąseł, krwawienie, recesja, nadwrażliwość, próchnica, a nawet utrata zębów. Razem z dr. Romaną Markiewicz-Piotrowską z kliniki stomatologicznej Piotrowscy&Bejnarowicz, przyjrzeliśmy się bliżej powszechnym problemom towarzyszącym dziąsłom oraz rozwiązaniom, które pozwolą prawidłowo o nie zadbać i cieszyć się w pełni pięknym uśmiechem oraz zdrowiem całej jamy ustnej.

Po co nam dziąsła - jakie są ich funkcje?

Dziąsła to „baza” dla zębów. Zbudowane są z tkanki łącznej, pokrytej błoną śluzową, która otacza szyjki zębów i przylega do kości szczęki. Mają one kilka naprawdę ważnych funkcji:

- Ochronna - dziąsła tworzą barierę dla bakterii i innych czynników drażniących, które mogłyby uszkodzić zęby i kość. Dzięki temu zapobiegają rozwojowi próchnicy i chorób przyzębia.

- Wspomagająca - dziąsła stabilizują zęby i utrzymują je w odpowiednim położeniu. Dzięki temu umożliwiają prawidłowe żucie i gryzienie pokarmów oraz artykulację dźwięków podczas mowy.

- Estetyczna - dziąsła nadają kształt i kontur uśmiechowi. Zdrowe dziąsła są jasnoróżowe, napięte i równomiernie pokrywają szyjki zębów. Niezdrowe dziąsła mogą być czerwone, obrzęknięte, cofnięte lub nadmiernie odsłaniające zęby, co wpływa negatywnie na wygląd.

Dziąsłowe zagrożenia

Dziąsła mimo swych funkcji ochronnych, same są dość delikatne, są zatem narażone na wiele czynników, które mogą zaburzać ich funkcjonowanie i powodować choroby. Najczęstszymi zagrożeniami dla zdrowia dziąseł są:

- Niedostateczna higiena jamy ustnej - niewłaściwe mycie zębów i nieużywanie nici dentystycznej sprzyja gromadzeniu się płytki nazębnej i kamienia nazębnego na powierzchni zębów i w przestrzeniach międzyzębowych. Płytka nazębna to warstwa bakterii i resztek pokarmowych, która wydziela kwasy niszczące szkliwo i podrażniające dziąsła. Kamień nazębny to natomiast utwardzona płytki nazębna, która szczególnie utrudnia usuwanie bakterii i pogłębia stan zapalny dziąseł.

- Nieprawidłowa dieta - spożywanie dużej ilości słodyczy, napojów gazowanych, alkoholu czy tytoniu sprzyja rozwojowi próchnicy i zapalenia dziąseł. Słodycze i napoje gazowane zawierają cukry, które są pożywką dla bakterii w jamie ustnej. Alkohol i tytoń wysuszają błonę śluzową jamy ustnej, zmniejszając produkcję śliny, która ma działanie oczyszczające i neutralizujące kwasy. Ponadto tytoń zawiera substancje toksyczne, które uszkadzają dziąsła i zwiększają ryzyko raka jamy ustnej.

- Nieleczone choroby zębów i przyzębia - jeśli nie leczy się próchnicy, zapalenia dziąseł lub innych chorób zębów i przyzębia, mogą one postępować i prowadzić do poważniejszych konsekwencji. Próchnica może się rozprzestrzeniać na miazgę zęba i wywoływać ból, ropień lub martwicę zęba. Zapalenie dziąseł może się nasilać i przechodzić w zapalenie przyzębia, które niszczy kość i tkanki podporowe zębów. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do utraty zębów i zmian w układzie kostnym twarzy.

- Nieprawidłowe ustawienie zębów - jeśli zęby są krzywe, przemieszczone, nadmiernie rozwarte lub stłoczone, mogą utrudniać prawidłową higienę jamy ustnej i sprzyjać gromadzeniu się płytki nazębnej i kamienia nazębnego. Ponadto nieprawidłowe ustawienie zębów może powodować nierównomierne obciążenie zgryzu i nadwyrężanie dziąseł.

- Nieodpowiednie protezy lub aparaty ortodontyczne - jeśli protezy lub aparaty ortodontyczne są źle dopasowane, źle wykonane lub źle użytkowane, mogą drażnić dziąsła i powodować ich uszkodzenie. Protezy lub aparaty ortodontyczne mogą również utrudniać prawidłową higienę jamy ustnej i sprzyjać gromadzeniu się płytki nazębnej i kamienia nazębnego.

- Czynniki genetyczne - niektóre osoby mają predyspozycje do słabszej odporności dziąseł lub większej podatności na choroby przyzębia. Czynniki genetyczne mogą również wpływać na kształt i grubość dziąseł oraz na ich zdolność do regeneracji.

- Czynniki hormonalne - zmiany poziomu hormonów, takie jak estrogen czy progesteron, mogą wpływać na stan dziąseł. Na przykład w czasie ciąży, menopauzy czy cyklu miesiączkowego dziąsła mogą być bardziej wrażliwe, obrzęknięte lub krwawiące.

- Czynniki ogólnoustrojowe - niektóre choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca, choroby serca, choroby autoimmunologiczne czy nowotwory, mogą wpływać na stan dziąseł. Na przykład cukrzyca zaburza gojenie się ran i zwiększa ryzyko infekcji w jamie ustnej. Choroby serca mogą powodować zmniejszenie przepływu krwi do dziąseł i pogorszenie ich odżywienia. Choroby autoimmunologiczne mogą atakować własne tkanki organizmu, w tym dziąsła. Nowotwory mogą powodować zmiany w kolorze, kształcie lub wielkości dziąseł.

Właściwa pielęgnacja dziąseł

Właściwa pielęgnacja dziąseł nie jest trudna. Kluczowym elementem jest systematyczność i dokładność. Chcąc więc zapobiec problemom z dziąsłami i zachować ich zdrowie, należy stosować się do kilku podstawowych zasad pielęgnacji:

- Codziennie myć zęby rano i wieczorem, używając pasty do zębów z fluorem i miękkiej szczoteczki do zębów. Szczotkowanie usuwa bakterie i resztki pokarmowe, które mogą powodować próchnicę i zapalenie dziąseł.

- Codziennie nitkować zęby lub używać innych narzędzi do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, takich jak irygator czy szczoteczki międzyzębowe. Nitkowanie usuwa bakterie i resztki pokarmowe, które mogą gromadzić się w miejscach trudno dostępnych dla szczoteczki.

- Regularnie odwiedzać dentystę co najmniej raz na sześć miesięcy, aby sprawdzić stan dziąseł i zębów oraz wykonać profesjonalne czyszczenie.

- Unikać palenia tytoniu i nadmiernego spożywania alkoholu, ponieważ te substancje szkodzą zdrowiu dziąseł i zwiększają ryzyko chorób dziąseł, próchnicy i raka jamy ustnej.

- Zdrowo się odżywiać, spożywając dużo warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych i nabiału. Zdrowa dieta dostarcza witamin i minerałów, które są niezbędne dla zdrowia dziąseł i zębów. Unikać słodyczy, napojów gazowanych i soków owocowych, ponieważ zawierają dużo cukru, który sprzyja rozwojowi bakterii i kwasów w jamie ustnej.

Pielęgnacja dziąseł jest ważna nie tylko dla urody uśmiechu, ale także dla ogólnego zdrowia organizmu. Badania wykazały, że choroby dziąseł mogą mieć związek z innymi schorzeniami. Dlatego warto dbać o swoje dziąsła i nie lekceważyć żadnych objawów zapalenia lub krwawienia. Im wcześniej rozpoczniemy leczenie, tym większe szanse na zachowanie zdrowych zębów i dziąseł na długie lata.